Torfæus, Thormod BREV TIL: Magnusson, Arne FRA: Torfæus, Thormod (1690-07-10)

TORFÆUS TIL ARNE MAGNUSSON. [Stangeland] 10. juli 1690. AM. 283, fol., bl. 61—63. Ásg. Jónssons hånd.

Skal rejse til Nerstrand for at stå fadder og må derfor være kortfattet, har heller ikke orden på sine bøger, som nylig er komne tilbage. Opregner alle fra A. M. modtagne breve siden 21/12 89 og takker for den troskab og oprigtighed, hvormed han har søgt oplysning i hans sag. Vil gærne vide Luxdorphs titel, da han vil bevare det gamle forhold til ham. Beder undskylde den hårde tiltale T. har brugt i anledning af A M.s utilbøjelighed til at beskæftige sig med biskop Jons gæld til T. Efter tilbagekomsten vil T. tage alle A. M.s breve for sig og besvare alle poster. Angående A. M.s personlige forhold anbefaler T. fremdeles at tænke på Skalholt bispestol, helst i forbindelse med et rigt parti, eller et godt præstekald i Sælland, som han muligvis kunde forene med en antikvar-stilling. Ønsker at vide, hvad A. M. har fået i Jylland, særlig hos den gamle genealog Peder; og hvorledes det går ved hove. Spørger efter islandske afskrivere og roser som gode skrivere Jon Gislason og Jon Thorkelsson.

Thil Arna Magnuss. aff sama dato [10/7 90]. Intime amice!

So sem jeg nu stend parat at reisa inn thil Nerstrand at standa fader thil vors fogeds barn och a at vera þar i qvelld, so kunne þer nærre geta jeg eche kunne svara uppa þa posta, sem consulerast um, serdelis þar jeg firir tveimur dogum let flytia bækurnar heim, och eru þær nu rugladar. Siö breff heffvi eg fengid fra ydur sidann hedann reistud, med þvi sem ors. 44Læradal var schrifad: 1. daterad Bergen 21. 10br. 89, 2. Richum i Löradal 25. jan. 90, 3. sem þo er elldra dat. Bergen 8. januarii 90, 4. Kiobenhafn 8. martii med posten, 5. 3. april bekommet 1. maii, svared 10. junii och sendt thil Bergen med Her Christians folch thil Marin Clausdalter, 6. 23. apr. bekommet 21. junii, þar hia bref fra Bartholin, 7. af 12. junii nu nyliga med Schedis Ara preslz hins froda. Þacha firir þessi oll, þo famalig se; serdeilis þacha jeg firir þann truschap och uprichtigheit med consultationes um minar prætensioner. Mons. Didrecliss. þeche jeg vel, oc er hann bædi forstandigur och upprichtugur; þeir eru nu komner her upp ambassiderens secrelerer, jeg veit eche neitt um hans prætension, sumer segia amptmadurinn eige at reisa nidur. Öngva sorg hefvi jeg um þad schip, þvi jeg giori minn eid, at jeg hefi þar eche schildings verd af fengit, hvorche direct eller odirect, skal og einginn frammkoma, sem þad kann bevisa, þvi hefi eg öngvann at stilla thil frids þar um. Um Luxdorph villde jeg þer villdud schriffa mer thil, och hvor hans titill nu er; jeg villde senda honum i haust, sem jeg er vanur; honum er jeg altid schyldugr at þiena, och þvi meir sem midur geingur, villde jeg rad væri sem vilie, enn jeg er hræddur at fella nidur obersecretera titel, hræddur och at setia, eff echi a at vera. Um Jons biskups schulld, hvad illa var syslat, schriffadi eg ydur til invectivam, enn þer munud hallda mer thil goda; eche scheytti jeg sva mikid um peningana sem um hans practicer med þa fordring hand giorde hia mer, sva sem eg væri honum schylldugur; gud ma vita, hvoriu audnar; fordrast munu þeir, nær þad scheer, och eche med hans storu respecti, eff rad verda. Nu er folchid komid, sem færir, þvi kan jeg eche upa neitt at svara nu, enn sva snart sem eg kem til baka, schal eg taka oll þessi breff firir mig och studera þar i, svara uppa alla posta og lata brefit ligia so ferdugt. Upa ydar anslag svaradi eg i seinasta breffvi, og er eg enn nu i somu meining, enn at þer girnist at vita, hvar her er einn gamall sorenschriffari, saa þer komid at fa expectans breff firir, veit jeg eche, schal þo spyria mig firir hia godum vinum, enn eche se eg þad betra enn biskups dom i Schalhollti eda gott presta kall i Sellande. So er Her Still; dottur hans eigit þer at taka med, enn hvad fai þer med henni, litid þo hann væri rikr, þvi eche gefur folch her bornum sinum eins och a Islande, enn hitt er vissari von, her mune einginn rikur vera. Enn kunne þer at fas. 45dotter sera Sæmundar sall. 1 och vice biskup i Schalhollte, þa veit eg ongu her at jafna vid þad, og echi þyche mer ennu ydar conditio vera so, at þer þurfid at standa effter sorenschrifvara platze, siaid helldur þer verdit her prestur vid eitt gott kall. Nu hefde jeg formoedat, siden Vorm verdur (þvi titillenn kemur vel sidan) justitiarius, at Bartholinus yrde historiographus och þer antiqvarius; eitt gott prestakall kinne at legiaz þar thil, saa þer hefdid inkomstina och helldut residerande capellan och þurffid þar firir echi at ordinerast; saa sparast kongsins utgifft, enn þer giorid þo meiri þienustu kongenum, enn þo þer værud prestur; þetta haffa bædi biskupar och lectores, þvi kunne þer och so echi fa þad. Þetta eru min anslog. Nu forundra jeg mig, at þer eche latid mig vita, hvad þer hafid fengit i Jullandi, och eff nochud sem mer þenar, þa assistere þer mig þar med. Sa gamle madur Peder, sem hefer þær morgu genealogias, mun hafa assisterad ydur; þær villde jeg giarnann hafa her 2. Inga kongs sogu lati þer vel utschriffa och aff Guttormi Bardar syne. Mykla þoch firir þann part af Knytlinga sogu, enn Magnuss jarls saga er aff litlu marki schriffud af spermalogo (sål.), vantar þo i þad besta; þar finne þer þo i Magnus messo firir jol logtekna a Islande, eins og annalarner segia. Jeg hefi conciperat þar ur, sva mikid mer synist, och sendizt þad sidan. Færeyinga sogu, sem jeg hefi schrifad 3 og sendist med ydur, veit jeg echi hvort þer hafid latid fylgia Orcadibus til revision; hun ætti og at reviderast. Hvorium dedicerast schal, tolum vid seirna um, þa so langt er komid. Sendast nu þeir 40 rdl., sem nefnid, enn jeg veit eche upa hvorn vexselit stilast, þad dirigerar Marin Clausdatter i Bergen, sall. Ditlevs syster. So fæ eg nu echi tima þennann gang meir at schrifa. Orkneyia saga och Hytdæla sendist med, bid hun afftur sendist och þad hia, sem uppa vantar. Hvorninn thil hofa gengur, hvad forandring, latid mig altjafnt vita; taled ennu vid Monsr. Bentzon och reinid thil, hvort hann alldri vill befordra ydar bref. Gnyed ennu a vid Soffren Vestess.; eche er her copie at fa af þvi brefve, enn mer horffer til schada. Latid mig vita, hvar islendscher aller eru, ur þvi þer segist öngvann fa thil at schriffa; þar var Jon Gislason mætur schriffari och Jons. 46Þorkelsson. Arngrim veit jeg echert um, þer munud hafa bestillt breff thil Bircherod. Hvor utdrif biskuþ Jon fech, villdi jeg vita etc.

Dette breff faaer iche at gaae med þosten, som dog vexselet maae folge; vexselen kommer for uden breiff.

Thomas Barth, at heilsa och þacha firir tilschrifit och gott loford; tvisvar hefi ek schrifat honum thil, sidan þer forud. Brochenhuus schal vera i Brirnen, spyriest þo um hann flittugt.